Sau chiến thắng vang dội của Bobby Fischer trong trận tranh ngôi vua cờ năm 1972 tại Reykjavík, thủ đô của Iceland. Phong trào cờ vua tại nước Mỹ trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Cấu trúc của nền cờ vua thế giới đã thay đổi, nước Nga đã bị bắt kịp nhịp độ ở môn mà họ thống trị ngai vàng hơn 50 năm. Nhưng Fischer đột nhiên biến mất và ẩn danh như một tu sĩ. Cờ vua Mỹ đành nhường lại sân chơi cho những ngôi sao mới nổi. Trong đó một thiếu niên anh hùng tên James Edward Tarjan, người bỏ lại tất cả vinh quang từ cờ vua, những phần thưởng từ chức vô địch quốc gia trên đất Mỹ cho Yasser Seirawan để chờ đợi trận đấu định mệnh của riêng mình ở thế kỷ kế tiếp.

James Edward Tarjan sinh ngày 22/2/1952 tại Pomona thuộc tiểu bang California, Hoa Kỳ. Năm 17 tuổi, James đại diện cho Hoa Kỳ tham gia giải sinh viên thế giới tại Dresden, cộng hòa Liên Bang Đức và bắt đầu được ban thể thao của Hoa Kỳ chú ý trong từ cột mốc này. Năm 1974, ông được phong chuẩn kiện tướng quốc tế và chỉ 2 năm sau ông tiến đến danh hiệu đại kiện tướng quốc tế. Ông tham gia thi đấu tại 5 kỳ thế vận hội cờ vua thế giới cho Hoa Kỳ tại Nice thuộc Pháp 1974, Halifa thuộc Isarel năm 1976, Buenos Aires thuộc Argentina năm 1978, Valletta thuộc Cộng hòa Malta năm 1980 và Lucerne thuộc Thụy Sĩ năm 1982. Ngoài ra, ông còn đạt rất nhiều các thành tích đáng nể tại đấu trường quốc tế cũng như trong nước khác.

Vào năm 1984, James Tarjan bất ngờ giã từ sự nghiệp thi đấu khi đang ở phong độ đỉnh cao một cách đầy bất ngờ chỉ để trở thành thủ thư của một thư viện nhỏ tên là thư viện công cộng Santa Cruz. Hàng ngày chăm sóc các quyển sách, quét dọn phòng và các công việc lặt vặt khác.

30 năm sau.

Vào một ngày mà website cờ vua lớn nhất thế giới chess.com quyết định tạo ra một giải đấu chuyên nghiệp cho riêng họ, giải chess.com Isle of Man International Chess Tournament (quyết chiến trên đảo thiên đường) tổ chức lần đầu tiên vào năm 2014. James Tarjan quyết định trở lại với thế giới cờ vua và tham gia thi đấu ở giải đấu chuyên nghiệp này.

Thế giới thay đổi, thế hệ thay đổi, kiến thức cờ vua cũng bị máy tính làm cho thay đổi. Ông mất thêm 3 năm để bắt nhịp lại với tần số mới của thế giới này.

Và ngày đó đã đến tại Chess.com Isle of Man 2017, khi ông đã sẵn sàng, ông đối mặt với trận chiến mà ông hẳng mong đợi. Trận chiến cùng Vladimir Kramnik, cựu vô địch thế giới, người có hệ số elo cao nhất liên bang Nga với elo 2803. Đồng thời ở cùng một thời điểm phải đấu tiếp với cặp vợ chồng kỳ thủ của Nga là Pavel Tregubov elo 2589 và Alexandra Kosteniuk elo 2552. Trong đó, Kosteniuk là vô địch nữ của Nga nhiều năm liền, cựu vô địch nữ thế giới và có hệ số elo cao nhất nhóm kỳ thủ nữ ở Nga hiện tại.

Đó là trận chiến được miêu tả y như tiểu thuyết võ hiệp Thiên Long Bát Bộ của nhà văn Kim Dung. Khi nhóm nhân vật chính đánh nhau trong Thiếu Lâm Tự, một nhà sư quanh năm chỉ quét dọn chùa, chăm sóc sách vở trong Tàng Kinh Các đứng ra ngăn cản trận chiến này lại. Vô Danh Thần Tăng đơn giản đánh bại Tiêu Viễn Sơn, Mộ Dung Bát và Khưu Ma Trí nhẹ tựa lông hồng.

Ở 3 trận đấu với 3 chủ lực của đội tuyển Nga trong thế giới hiện đại, James Tarjan đã chiến thắng tất cả. Khai cuộc chuẩn mực, chiến thuật đỉnh cao, chiến lược tấn công cao cấp. Cả 3 người dù dùng hết sức bình sinh nhưng không hề có một cơ hội phản công trước James Tarjan, xin nhấn mạnh cả 3 GM không hề có một cơ hội sống sót nào. Ông khiến thế giới nể phục khi mang đến cho thế kỷ cờ vua điện toán hóa này hơi thở của thời kỳ cờ vua lãng mạn, lối đánh hoa lệ đầy xúc cảm.

Cựu vô địch thế giới Vladimir Kramnik đầu hàng. (Ảnh: Maria Emelianova/Chess.com.)

Chúng ta cùng mong rằng giai thoại này sẽ tiếp tục được viết nhiều hơn ở những năm kế tiếp.

James Tarjan tại Isle of Man chess tournament 2017. Photo: Maria Emelianova/Chess.com.

Ván đấu James Tarjan – Vladimir Kramnik

https://chess24.com/en/watch/live-tournaments/isle-of-man-2017/3/1/28

Ván đấu James Tarjan – Pavel Tregubov

https://chess24.com/en/watch/live-tournaments/isle-of-man-2017/6/1/34

Ván đấu James Tarjan – Alexandra Kosteniuk

https://chess24.com/en/watch/live-tournaments/isle-of-man-2017/9/1/32