Ngày xưa, khi nhóm nhỏ cùng trang lứa của chúng tôi bắt đầu biết chơi cờ thì câu hỏi này cũng thường xuyên xuất hiện trong đầu của mỗi chúng ta. Kỳ thật khi đó, sách về khai cuộc, chiến thuật hay ván cờ danh thủ thì nhiều và được bày bán trên các kệ sách nhưng ít thấy sách nào cho người mới tập chơi. Những lần đi nhà sách, cả đám hay tìm thử tại quầy sách thể thao để xem có quyển nào phù hợp cho việc tập cờ căn bản nhưng thường thì không có. Mãi đến sau này khi lớn lên, chúng ta mới dần tìm ra câu trả lời khi bắt đầu tham gia công tác giảng dạy cờ vua cho trẻ em.

Việc đầu tiên, không phải là tìm một quyển sách cờ để đọc mà là cùng ba mẹ hay anh chị em học cách đi quân. Điều này không quá khó vì hiện giờ đã có Internet nên chỉ cần ba mẹ hay anh chị lên mạng tìm kiếm là sẽ nhanh chóng biết được cách đi quân để hướng dẫn lại con em mình. Nhiều bậc phụ huynh biết cách chơi dù không giỏi nhưng là quá đủ để giúp bé nhà mình yêu môn chơi trí tuệ này. Hãy thử tượng tượng các bạn nhỏ chơi cờ cùng nhau tại nhà hoặc chơi cùng ba mẹ thì thật vui biết bao. Vậy các bạn nhỏ hãy nhanh chóng hỏi người lớn, anh chị hoặc bạn bè nào biết cờ vua để hướng dẫn cách chơi vỡ lòng nhé! Dĩ nhiên, nếu tìm được một nơi có các thầy cô yêu thích việc dạy cờ vua vỡ lòng cho trẻ thì quá tuyệt vời.

Việc thứ hai, các bạn nhỏ cần hiểu rằng, cờ vua là một trò chơi và là trò chơi của việc đi quân cùng với bắt quân. Khi thấy rằng đó là trò chơi, trẻ em sẽ rủ tất cả mọi người quen biết chơi cùng. Đây là giai đoạn chơi để hiểu cách đi quân cơ bản và làm thế nào hoàn thành ván cờ. Không quá bắt buộc phải hiểu rõ là chỉ thua khi chiếu bí, chỉ cần cùng nhau cố gắng hết sức để chơi cho vui. Đôi lúc bị bắt hết quân hoặc loại bỏ hết quân của đối thủ (anh chị em, bạn bè…) cũng đều vui cả. Bắt quân rồi lại không thấy và bỏ quân, tất cả đều là bình thường của một bạn nhỏ mới tập chơi cờ. Vậy ở giai đoạn này, cứ chơi để hiểu luật cơ bản và khám phá sự thú vị.

Việc thứ ba, bắt đầu chơi cờ theo kiểu khám phá và thử nghiệm trong chính các ván cờ của mình. Nhiều bạn nhỏ làm được điều này khi thử ra quân nhiều cách khác nhau trong các ván đấu hoặc loay hoay tìm hết cách này cách khác để bắt quân và bảo vệ quân. Bản thân người viết có một người anh từng có thời gian dạy cờ vua cho trẻ mầm non và các cấp lớp nhỏ và được anh ấy khuyên rằng: nếu bé thích đi quân chốt cột Xe và cột Mã trước thì người thầy không nên chỉ nói “cấm” mà hãy suy nghĩ, tìm tòi những kiểu ra quân tương tự vậy để giúp bé hoàn thành ván cờ với sự hứng thú cao nhất khi được chơi theo ý mình. Như vậy, lúc này các kỳ thủ nhỏ tuổi nên thỏa sức sáng tạo và chơi cờ theo sự tưởng tượng của mình. Đam mê được hình thành từ chính những điều như vậy.

Khi tham gia công tác giảng dạy nhiều rồi thì chúng tôi, những người chơi cờ, mới bắt đầu hiểu được các bạn nhỏ đáng yêu của chúng ta tập chơi cờ như thế nào là vui vẻ, hấp dẫn và tạo dựng được niềm đam mê lâu dài.

Phương Minh